Słonczyńska (de Verbno Słonczyńska) Anna (1893–1944), poetka. Ur. w Warszawie, pochodziła z zamożnej, ziemiańskiej rodziny, była jedyną córką Władysława, urzędnika Tow. Wzajemnego Kredytu, i Wandy z Jarockich.
Z domu wyniosła S. katolickie tradycje religijne, należała do Sodalicji Mariańskiej, «obcowała z wybitnymi przedstawicielami polskiego duchowieństwa i członkiniami Zgromadzenia PP. Kanoniczek» (Z. Rabska). Gimnazjum ukończyła zapewne w Warszawie, w r. 1912 zapisała się na Wydz. Filozoficzny UJ, studiowała do r. akad. 1913/14, głównie historię literatury polskiej. Debiutowała w r. 1914 wierszami ogłaszanymi w czasopismach „Sodalis Marianus” i „Głos Narodu”. W r. 1915 znalazła się w Salzburgu (zapewne ewakuowana z Galicji). Pisywała wówczas do „Wiedeńskiego Kuriera Polskiego”. W r. 1916 – jak się zdaje – zamieszkała w Warszawie, od t.r. do r. 1939 współpracowała z „Kurierem Warszawskim”, który – jak wspominał Jan Lechoń – «w pewnym okresie bardzo suto ją drukował i jakby ją przeciwstawiał skamandrytom, w każdym razie, niektórym». Wiersze i artykuły zamieszczała również w „Bluszczu”, „Ilustrowanym Tygodniku Polskim”, „Kobiecie Współczesnej”, „Kulturze”, „Myśli Narodowej”, „Pamiętniku Warszawskim”, „Tęczy”, „Tygodniku Ilustrowanym” i w innych pismach.
Ogłoszone równocześnie w r. 1926 w Wilnie dwa tomiki S-iej Boże gniazdo (tu wyłącznie wiersze o tematyce religijnej) oraz Muzyka słońca uznał Jarosław Iwaszkiewicz za «udany debiut poetycki» o «odmiennej, własnej fizjognomii», chociaż nawiązujący do barokowego konceptyzmu. Lirykę religijną kontynuowała S. następnym tomem Niebieski Gość. Poemat o Chrystusie (W. 1929) – cyklem refleksji nawiązujących do Ewangelii, przyjętym z uznaniem przez katolicką prasę. «Chłonność wrażeniowa […] skłonność często wyrozumowana i literacka, do intensywności i ozdobności wyrazu», a czasem «efekty i gesty niepospolite» – tak ocenił jej czwarty z kolei tom poetycki Barwy i dźwięki (P. 1930) Stefan Napierski, stwierdzając jednakże równocześnie, że jest to poezja «recytacyjna, często przypominająca twórczość Deotymy i będąca jej kontynuacją w czasach dzisiejszych». To nawiązanie do XIX-wiecznej poetki nie odnosiło się zapewne tylko do poezji S-iej. Podobnie jak Deotyma stworzyła S. u siebie rodzaj salonu literackiego, w którym bywali przedstawiciele kultury i nauki: «obiady z czytaniem wierszy, na które trzeba było przychodzić we frakach i w wieczorowych sukniach» – wspominał Iwaszkiewicz.
Przed wybuchem drugiej wojny światowej S. przygotowała nowy tom poetycki złożony przeważnie z wierszy o tematyce religijnej, ale nie zdążyła go już wydać. W swoim dorobku miała jeszcze dramat historyczny Krzywousty, wyróżniony na konkursie dramatycznym teatrów rządowych m. Warszawy (fragment druk. w „Kur. Warsz.” 1921 nr 1). S. wchodziła przez kilka lat w skład zarządu Tow. Literatów i Dziennikarzy Polskich (od r. 1926), zarządu Zrzeszenia Pisarzy Katolickich w Warszawie (od r. 1928) oraz komitetu organizacyjnego ogólnopolskiego Zjednoczenia Polskich Pisarzy Katolickich. Była też członkiem PEN-Clubu. Podpisała wspólne oświadczenie kilkunastu pisarzy w sprawie brzeskiej, protestujących «przeciw sponiewieraniu godności ludzkiej w Polsce» („Robotnik” 1931 nr 16). W r. 1932 wzięła udział w zjeździe pisarzy katolickich w Warszawie. Uprawiała również działalność charytatywną. S. zginęła od bomby w sierpniu 1944, w pierwszych dniach powstania warszawskiego.
Nowy Korbut (Słown. Pisarzy), III; Bibliogr. dramatu pol. 1765–1964, II; Vrtel-Wierczyński S., Bibliografia literatury polskiej za rok 1919, Lw. 1926; Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (fot.); Peretiatkowicz–Sobeski, Współcz. kultura pol.; – Czachowski K., Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1934, W. 1936 III; Forst-Battaglia O., Katolickie piśmiennictwo w Polsce niepodległej, w: Udział twórczości katolickiej w dzisiejszej literaturze świata, Kr. 1935 II; [Iwaszkiewicz J.] ji, [Rec. Bożego gniazda i Muzyki słońca], „Wiad. Liter.” 1926 nr 7 (fot.); Napierski S., [Rec. Barw i dźwięków], tamże 1932 nr 38 (fot.); Rabska Z., Ś.p. Anna Słonczyńska, „Tyg. Warsz.” 1947 nr 5; Rutowska M., Serwański E., Straty wśród pisarzy polskich […] w czasie II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej 1939–1945, W. 1980; Stradecki J., W kręgu Skamandra, W. 1977 (fot.); – Iwaszkiewicz A., Dzienniki, W. 1993; Iwaszkiewicz J., Marginalia, W. 1993; Lechoń J., Dziennik, Londyn 1970 II; Nałkowska Z., Dzienniki, W. 1988 IV cz. 1–2; Pajewski J., Poza wczoraj, P. 1992; – Arch. UJ: S II 244a, 244b; B. Jag.: rkp. 7371; B. Narod.: rkp. 2728, 7268, 7289 t. 3, 7324; B. PAN w Kr.: rkp. 2779; IBL PAN: Kartoteka bibliograficzna (A. Bara).
Rościsław Skręt